درباره طبع دوم کتاب
خوشوقتیم که اینک طبع دوم جلد دوم زنان قهرمان را با تجدید نظر کامل و تصحیح دقیق،در اختیار علاقمندان میگذاریم.
همانطوري که انتظار میرفت،کتاب زنان قهرمان که تا کنون سه جلد آن را در دسترس هموطنان و برادران و خواهران مسلمان
گذاشته ایم بزودي توانست جاي خود را در میان کتابهاي پر تیراژي که طرفداران و خوانندگان بسیار دارد،باز کند و مورد توجه
کامل قرار گیرد. اظهار نظرهاي صاحبنظران و خوانندگان در بهبود وضع این کتاب اثر فراوان داشته است. برخی از نامه هایی که
نگارنده،در مورد این کتاب دریافت داشته است،حاکی است از اینکه جلد دوم بر جلد اول مزیت دارد و جلد سوم بر جلد دوم. این
نظریه نشان دهنده این است که کتاب زنان قهرمان توانسته است به سیر صعودي و تکاملی خود ادامه دهد. امیدواریم جلد چهارم
بتواند با امتیازات بیشتري در دسترس خوانندگان گرامی قرار گیرد. نگارنده تصمیم دارد در اولین فرصت،در جلد اول کتاب هم
تجدید نظر کامل کند. هر گاه این تصمیم جامه عمل بپوشد،طبیعی است که جلد اول،از لحاظ امتیاز،در درجه اول خواهد بود. ما
در سهم خود کوشیدیم یک سلسله داستانهاي سالم و آموزنده براي زنان جوان و دوشیزگان فراهم آورده و در دسترس قرار
دهیم،اینک نوبت پدران و مادران و همه بانوان و دوشیزگان با هدف است که در سهم خود بکوشند و ما را در نشر همه جانبه این
کتاب یاري دهند تا قهرمانان بدلی! در جامعه ما جاي قهرمانان اصیل را نگیرند. حوزه علیمه قم فرودین ماه 1353 احمد بهشتی
سخنی با خواننده:
روزي که بفکر شرح حال قهرمانان زن،افتادم،هدفم این بود که با معرفی گروهی از زنان برجسته، سرمشق ها و نمونه هایی در برابر
زنان مسلمان قرار دهم تا ضمن توجه به این مطلب که: آئین مقدس اسلام،در میان زنان،قهرمانانی برجسته و فدکارانی صمیمی
داشته وجامعه اسلامی خود را مدیون این افراد ارزنده و عالیقدر می داند،احساسات خفته ایشان بیدار گردد و براه و رسم اسلاف
صالح و سرفراز خویش،گام بردارند و رسالت از یاد رفته خود را چنانکه باید و شاید انجام دهند. بدینترتیب نگارنده در حقیقت
دست بیک کار بسیار بزرگ و در عین حال تقریباً فراموش شده زده است . با اینکه تاریخ اسلام هرگز سهم زنان را در خدمات
دینی و اجتماعی فراموش نکرده و نام پرافتخار آنها را همچون مردان فداکار و خدمتگذار ثبت و ضبط کرده است،در عصر ما کمتر
توجهی به سهم زنان در ترقی و تکامل،نشان داده شده است و اگر شده،در حدي بسیار کم و ناچیز! در کتبی که نویسندگان قدیم
اسلامی در معرفی شخصیت هایی که علماً و عملا خدماتی براي اسلام و مسلمین انجام داده اند،نوشته اند،مخصوصاً با افزودن
بخشی تحت عنوان":کتاب النساء "سهم زنان را نیز توضیح داده و یکایک آنها را بنام و نشان معرفی کرده اند. قسمت عمده اي از
صفحه 7 از 44
جلد پنجم"اسدالغابه "و جلد چهارم"الاصابه "و تمام جلد هشتم"الطبقات الکبیر "وبخش مهمی از کتب رجالی دیگر به این بخش
اختصاص یافته است. مرحوم علامه جلیل القدر سید محسن عاملی نویسنده محقق کتاب"اعیان الشیعه "که طی 56 جلد بزرگان
شیعه را معرفی کرده است،از روش پیشینیان دست کشیده و به ترتیب حروف تهجی به شرح آثار و خدمات و بیوگرافی بزرگان
شیعه اعم از زن و مرد پرداخته است. گذشته از اینها در کتب تاریخی و تفسیري هم در هر موردي به تناسب،نقش زنان را بررسی
کرده اند. اما تمام این آثار بزبان دینی ما مسلمانان،زبان عربی است. مسلماً همه طبقات،آشنایی به این زبان ندارند تا از آثار مزبور
استفاده کنند. نگارنده براي پاسخ گویی به این نیاز مبرم،دست بقلم برد و اولین گام را با تدوین و انتشار جلد اول برداشت. بیشتر از
آنچه مورد انتظار نگارنده بود،از جلد اول کتاب"زنان قهرمان "استقبال شد و حتی انتقاداتی هم از طرف ارباب بصیرت،مطرح شد
که براي نگارنده مغتنم و پرارزش بود و مخصوصاً از پاره اي از انتقادات که اهم بود استقبال شد و با استفاده از آنها پاره اي از
مطالب جلد اول در چاپ دوم اصلاح گردید. پاره اي از انتقادات هم اگر در جلد اول مورد استفاده واقع نشد،لکن در این جلد
مورد استفاده واقع نشده است. یکی از انتقادات،کوتاهی و فشردگی شرح حال هاست که در این جلد روش تفصیل و شرح،بکار
رفت و بهمین دلیل است که جلد اول 60 زن قهرمان را معرفی کرده است و این جلد فقط 25 زن. مسلماً اگر نگارنده احساس کند
که: این روش براي خوانندگان محترم مطلوب تر و مفیدتر است،حاضر است در جلد اول نیز تجدید نظر است. این نکته را نیز باید
تذکر دهم که عنوان کتاب،نگارنده را در یک چهارچوبه بسیار محدود،قرار داده است. نگارنده ناگزیر است همواره زنانی را
معرفی کند که از قهرمانی بهره اي ولو کم! داشته باشند تا پاسخی باشد به غریزه قهرمان جویی خوانندگان جوان و روشنفکر!
کوشش این است که قهرمانان حقیقی را معرفی کنیم تا متاع"قهرمانان بدنی "!در بازار قهرمانی که از کالاي قهرمانان حقیقی
سرشار است،بی مشتري بماند. اما باید توجه داشت که از شنیدن کلمۀ"قهرمان "نباید متوجه میدانهاي جنگ و نبردهاي سهمگین و
مبارزطلبی هاي پهلوانان بشویم. راست است که چنین کارها نیز نوعی از قهرمانی است. اما کسانی که باداشتن شاهکارهاي
مهم،بنحوي در جامعه خود درخشنده و نامشان در صفحات تاریخ ثبت و ضبط شده است،نیز در عنوان قهرمانی با آنها شریک
هستند. یک امتیاز مهم این جلد،این است که برخلاف جلد اول که فقط اقتباسی بود از یک کتاب و نگارنده با توجه بمحدودیت
فرصتهاي خویش،نتوانست بکتب دیگر جز در موارد محدودي مراجعه کند،در این جلد،توفیقی بدست آمد و با مراجعه به تعداد
قابل توجه و چشمگیري از کتب تاریخی و رجالی و تفسیري و حدیثی،مطالب این جلد را تدوین کرد. مسلم،خود نگارنده اکنون
احساس رضایت خاطر می کند،زیرا تا حدودي که امکانات اجازه داده،توانسته است حق مطلب را ادا کند. از یک جهت دیگر نیز
نگارنده احساس رضایت خاطر می کند،زیرا نوشتن اینگونه شرح حالها در میان مردم تأثیر فراوان دارد و آنها را بهتر و بیشتر متوجه
وظائف خویش می سازد. یک انتقاد دیگر نیز در خورد توجه است. دوستی می گفت: هنگامی که کتاب"زنان قهرمان "را دیدم از
شما تعجب کردم که چطور به چنین کاري دست زده اید؟! ظاهراً چنین کارها در عرف جامعه ما در سطح پائین و ابتدائی قرار دارد
و بنابراین در خور شأن هر کس نیست که دست بانجام آنها بزند. اما آیا بهتر این نیست که این طرز تفکر عوض شود بجاي عرضه
کردن آثار پیچیده و کم نتیجه،بعرضه کردن آثاري بپردازیم که بیشتر مورد نیاز جامعه ما باشد و تأثیر بیشتر و چشمگیرتري در میان
افراد بجاي گذارد؟! بهرصورت،اینکار هر چه باشد،بیشتر جنبه هدفی دارد و اگر نگارنده به هدف خویش نزدیک شده و وظیفه اي
که بر دوش دارد،انجام گرفته باشد،خود را موفق و سرفراز می شمارد. باز هم انتظار نگارنده این است که صاحبنظران در این کتاب
بدیده دقت بنگرند و از راهنمائی و تذکر دریغ ندارند. قبلا از الطاف عالیه ایشان متشکرم. قم شهریورماه 1351 احمد بهشتی
ام اوفی
یکی از حوادث ناگواري که پس از پیامبر گرامی اسلام،براي مسلمانان اتفاق افتاد،جنگهاي داخلی بود که افراد جاه طلب،بوجود
صفحه 8 از 44
آوردند و در نتیجه خون بسیاري از مسمانان را به هدر دادند. یکی از همین جنگها،جنگ خونین جمل است. این جنگ در بصره
اتفاق افتاد. افرادي که روشن کننده آتش این فتنه داخلی هستند،عبارتند از: طلحه،زبیر و عایشه! بطور کلی قرآن کریم،زنان پیامبر را
مکلف ساخته بود که در خانه هاي خود بمانند و حتی از آرایشگریها و طنازیهاي زنانه که عادت زنان عصر تیره جاهلیت بوده
است خودداري کنند.( 1) بدیهی است که اجراي این دستور،جلو وقوع هر گونه فتنه و آشوبی را بوسیله همسران رسول خدا می
گرفت. عایشه همواره میل داشت که در کارهاي مهم اجتماعی،مخصوصاً عزل و نصب خلیفه،نقشی مهم داشته باشد،از این جهت
بتحریک طلحه و زبیر که پس از بیعت با علی(ع) و نرسیدن بمقاصد و منافع شخصی خویش بمخالفت برخاسته بودند رهسپار
بصره شد این تمایل عایشه،از اینجا معلوم می شود که از یکسو هواره عثمان را بباد استهزا می گرفت و او را"نعثل "می خواند و
پس از روي کار آمدن علی(ع) نیز رسماً علم مخالف بر افراشت و براي اینکه طلحه و یا زبیر را بر این مسند بنشاند،به بصره رفت و
آن جنگ خونین را براه انداخت. ام سلمه همسر دیگر پیامبر خدا که از زنان برجسته و کم نظیر است،براي منصرف کردن عایشه
از این سفر،تا توانست کوشش کرد( 2). البته عایشه از جنگ خونین بصره طرفی نیست و شکست سختی خورد. منتهی علی(ع) به
احترام مقام شامخ پیامبر بزرگ اسلام،او را بخشود و با احترام بمدینه بازگردانید. گاهی افراد،عایشه را بیاد آن اقدام غلطش می
انداختند و مورد سرزنش قرار می دادند. یکی از کسانی که وي را با منطقی محکم و استدلالی مورد سرزنش قرار داد،ام اوفی
عبدي است. او بر عایشه وارد شد و گفت: اي ام المؤمنین( 3)،درباره زنی که فرزند خردسال خود را کشته است،چه می گوئی؟
عایشه گفت: کیفر او آتش دوزخ است. ام اوفی گفت: این طفل خردسال،کوچکتر از آن است که تو فکر می کنی. یعنی پیش
از تولد،مادر او را سقط کرده است. عایشه گفت: باز هم کیفر او آتش دوزخ است. ام اوفی گفت: درباره زنی که هزاران نفر از
فرزندان بیگناه و بزرگسال خود را کشته است،چه می گوئی؟! منظور ام اوفی از این زن،خود عایشه و از فرزندان بیگناه و
بزرگسال،کشتگان جنگ جمل بود. عایشه،که از شنیدن این مطلب،ناراحت شده بود،گفت: دست این دشمن خدا را بگیرید و از
( پیش من دور سازید!( 4
فاطمه